Turkuaz mavisi sulara dağılmış küçük adalarda parıldayan beyaz kum, palmiye ağaçları ve yeşil hindistan cevizleri… Karayipler’in sakin sularında keyifle ilerlerken bildiğimiz dünyanın dışında, el değmemiş bir cennet gibi karşımıza çıkan San Blas Adaları…
San Blas (yeni adı ile Guna Yala) Adaları kesinlikle Panama’da gezilecek yerler listesinde en başlarda yer alıyor. Adalar âdeta büyülü bir cennet gibi. El değmemiş bembeyaz kumları ve berrak mavi deniziyle San Blas Adaları görenleri hayran bırakırken, başka bir doğa harikası olan Maldivlere benzetiliyor. 370 tane adadan oluşan San Blas ya da Guna Yala’nın bazı adaları o kadar küçük ki, google’ın haritalarında bile görmek mümkün olmuyor. Muhteşem San Blas Adalarını ve el değmemiş doğasını gezmek aslında sanıldığının aksine, oldukça kolay.
San Blas, Panama’nın bir parçası olmasına rağmen, aslında 1925’ten beri Panama içinde Guna yerlilerinin yaşadığı bir otonomi. Guna halkı kendi adalarını
serbestçe yönetiyorlar, sınır kontrollerini yapıyorlar ve adaları ziyaret edecek turistlerin girişini organize ediyorlar. Guna Yala yerlileri ispanyol istilasından önce, Panama’nın güneyinde Darien bölgesi ve Kolombiya’da yaşayan yerli kızılderili halklardan. İspanyol istilasından dolayı kuzeye şu anda San Blas adaları olarak bilinen bölgeye göç etmişler. İspanyol asimilasyonu ve modern dünyaya karşı kültürlerini korumayı başarmışlar, yaşam koşullarını çok değiştirmeden günümüze kadar gelmişler. Bu sebeple adaların Guna halkı tarafından yönetilmesi, yerel kültürün korunmasına yardımcı olurken; buradaki doğanın turist akınıyla bozulmasını da engelliyor. Ayrıca adaların çoğunda elektrik ve temiz su yok. Bazı modernite dokunuşları haricinde neredeyse tamamen ilkel yaşıyorlar diyebiliriz.
Günümüzde yerel halkın da yoğun olarak yaşadığı ve kendi başkentleri saydıkları ada El Porvernir’dir.
San Blas Adaları Guna Yala Halkı
Gunalar, Molas adını verdikleri elişleri ile ünlüdür. Eskiden renkli ve canlı renklerden oluşan kumaş motifleri kıyafetlerinde kullanırlarmış. İspanyollardan önce motiflerini doğrudan bedenlerine çizer ve herhangi bir kıyafet giymezlermiş. Misyonerler ve İspanyollar tarafından kıyafet zorunluluğu getirilince bu motifleri kumaşlara taşımışlar. Bacaklarına ve kollarına taktıkları boncuklar vardır, onları da hiç çıkarmazlar. Önce kumaşları doğrudan boyayarak ardından ters aplike tekniğini kullanarak bu geleneksel Molas sanatını günümüze kadar taşımışlardır. Bu sebeple Guna Yala yerlilerini renkli kıyafetleriyle ve genel görünümleriyle Panamalılardan kolayca ayrışırlar. Tipik bir Guna yerlisi kısa boyludur, 1.50m altı, minyon vücut hatları, biraz daha koyu tenli ve karemsi yüz hatlarına sahiptir.
• Gunaların ekonomisi turizme balıkçılığa, hindistancevizine, ıstakoz, deniz kabuğu toplamaya ve bu ürünleri turistlere satmaya dayalıdır.
• Adaya giriş yaptığınız anda ayakbastı parası alınıyor, yemek servisi ve konaklamaya göre ücretlendirme yapılıyor.
• Molas adı verilen renkli kumaşları halen dokuyorlar ve adalarda satıyorlar.
• Gunaların yerel dili Chibchan Guna, ama aynı zamanda İspanyolca da konuşuyorlar. Adaya gelen turistlerden de çat pat İngilizce öğrenmişler.
• Yeni dünyanın en renkli kabilelerinden birisi olan Guna yerlileri, Geleneksel olarak anaerkil bir yapıya sahipler. Erkek evlenince eşinin ailesinin bir parçası olmak için eşinin soyadını alıyor ve eşinin ailesi ile birlikte yaşıyor. Yani kadının önemi büyük ve evin lideri kadın. Kanlarının korunması gerektiğine inanan yerlilerin keskin kuralları da var, örneğin Guna olmayan birisiyle evlenen yerliyi sınır dışı ediyorlar.
Kızılderili geleneklerine bağlı şekilde yaşıyorlar
San Blas Adaları’nda yaşayan yerli Guna halkı, sessiz, kendine yeten, kültür ve aileye önem veren insanlar. Parlak ve renkli kıyafetler kullanan, özenle tasarlanmış boncuklu mücevherler takan kadınlar…
Guna halkının inançlarında, sinek kuşlarının, köklerinin ve çevrelerinde gündelik hayatlarını oluşturan diğer unsurlardan farklı sembollerin büyük önemi var. Din; kültürlerinde, gündelik rutinlerinde, sağlık ve bilim algılarından kutlamalarına kadar vazgeçilmez bir rol oynuyor. Bu nedenle halk bir taraftan da kültür 
ve inançlarını batılılaşmadan korumaya çalışıyor. Panama, Kosta Rika, Kolombiya’da toplam 300 bin Guna yerlisi yaşıyor. Bu sayıdan yalnızca 50 bini San Blas’ta bulunuyor.
Guna halkı öyle olur olmaz yerde fotoğraflarının çekilmesinden hoşlanmıyor ve Carte’deki yolculuğunuz başladığı zaman zaten bunu çok net bir şekilde “ No Foto” diye belirtiyorlar. Gunaların çoğu, fotoğraflarını çeken turistlerden genellikle yaklaşık 1 dolar gibi bir ücret karşılığı fotoğraflarının çekilmesine izin veriyor. Gunalara para ödeyerek fotoğraf çekmek konusunda kendinizi rahat hissetmiyorsanız, insanlardan ziyade genel bir şekilde fotoğraf çekmek en iyisi.
Fakat bu adaları keşfetmek dışında kirletirseniz ve insan eli değmiş izlenimi verirseniz ‘Kızılderili’ kültürüne bağlı şekilde yaşayan Guna Yala Yerlileri tarafından adaya girişiniz engellenebilir hatta ada ziyarete kapatılabilir.
Gezilecek Yerler Ve Aktiviteler
Adalarda şnorkelle yüzme, tüplü dalış, sörf ve rüzgâr sörfü gibi aktiviteler yapılabiliyor. Eğer balık tutmak isterseniz, ada halkından bir rehber eşliğinde denize açılabilirsiniz. Karayipler’in ortasında adacıkları ziyaret ederken kristal mavisi kıyılarda deniz yıldızlarıyla oynayabilirsiniz. Ancak onları suyun yüzeyine çıkarmaya çalışmayın çünkü teşebbüsünüzde bile yerliler hemen müdahale ediyorlar. Bunun sebebi ise Guna halkının doğa ve güzel deniz canlılarının korunması konusunda çok hassas olması. Ekoturizm cennetinin bir özelliği de dünya standartlarında yelkenciliği. Bu alanda da adalar dünyanın dört bir yanından ziyaretçi kabul ediyor.
San Blas adalarında gezerken yüzmek istediğinizde tek adada yüzmek zorunda değilsiniz, gün içerisinde dilediğiniz kadar ada değiştirip farklı plajlarda yüzebilirsiniz. Veya farklı bir deneyimde bulunmak isterseniz deniz seviyesinde yaklaşık bir metre aşağıda olan, yani sular altına gömülmüş ‘Isla Piscina’ isimli adanın üzerinde yürüyebilirsiniz. Yani bir nevi okyanusun üzerinde yürümek diyebiliriz.
1. Doğal Havuz ( Piscine Naturelle )
Karayip denizinin içinde cam kırığı renginde sığ, tertemiz akvaryum gibi harika bir yer.
2. Fragata Adası ( Fragata Island)
Su inanılmaz derecede sığ ve mavinin neredeyse her tonu içinde mevcut.
Çok sığ olduğu için yüzebileceğinizi bir alan değil maalesef fakat sosyal medya fotoğraflarınız için harika bir yer olduğu kesin.
3. Köpek Adası ( Isla Perro )
Gerçek anlamda yüzebileceğiniz, kumsalında oturup güneşlenebileceğiniz bir ada Isla Perro. Pek çok gezgin buraya günübirlik gelse de, Isla Perro adasında kalabileceğiniz birkaç bungalov mevcut.
4. Chichime Adası ( Isla Chicime)
Kuşluk vakti balık tutmaya giden adanın erkeklerini, sakin dingin bir şekilde hayatlarını sürdüren çocuklarını, voleybol oynayan gençleri izleyebilirsiniz.
Pek çok gezgin, doğayı en iyi şekilde hissetmek ve Guna halkının hayatını en iyi şekilde gözlemlemek için San Blas’a geliyor. Adadaki yaşam ise son derece minimal. Bu yüzden Chichime Adasında lüks pek beklemeyin. Elektrik yalnızca gündüzle sınırlı. Geceleri gökyüzünü aydınlatan tek ışık, ay ve yıldızlar.
Adanın erkekleri balık tutarken, San Blas Adaları.
San Blas Adalarına Ne Zaman Gidilir?
San Blas adaları tropikal iklimde ve Karayiplerdeki kasırgaların yaşandığı bölgenin dışında kalıyor aynı zamanda tüm yıl boyunca adada sıcaklık değişmiyor. San Blas’ı ziyaret etmek için en iyi zaman aralık ayından nisan ayına kadar uzanan zaman olacaktır. aralık ve nisan ayları arasında yağışlar oldukça az olduğundan dolayı hem gökyüzü hem de deniz masmavi oluyor.
Fakat bu aylarda hiç yağmur yağmıyor demekte pek doğru olmayacaktır çünkü Karayiplerde yılın her döneminde yağışa rastlamak mümkün.
San Blas’a Nasıl Gidilir?
San Blas adalarına ulaşım Carti Limanından sağlanıyor. Panama’nın harikulade olan doğasını görerek Merkezden arabayla ortalama 2 saat sonra küçük bu küçük limancığa varabilirsiniz. Limanda bir tuvalet bir de bir şeyler atıştırabileceğiniz bir kafe var. Burada sırt çantanızı kapıp adaya gelen gezginlerle karşılaşabilir ve onlarla birlikte teknelerinin kalkış saatini bekleyebilirsiniz.
San Blas tepeleri biraz zorlu, çok virajlı, inişli ve çıkışlı. Fakat asfalt modern bir yol, tehlikeli değil. San Blas Tepelerinde Guna Yala bölgesinin girişinde sınır geçiş noktası bulunuyor. Burası hem kontrol noktası, hem de bölgeye giriş ücretinin alındığı yer.
Carti’ye ulaşınca, ada yerlileri ”Lancha” denilen kayıklarla sizi adalara götürüyorlar. Çoğunlukla adaya gitmek için sabah erkenden yola çıkmak en mantıklı seçenek. Çünkü adalardan en geç 15:00-16:00 arası ayrılmak gerekiyor. Mesela, sabah 6 gibi yola çıksanız, 8 civarı limandan kayığa binseniz, en geç 8:30’da bir adaya ulaşmış olursunuz. 15:30’a kadar rahat rahat adanın hatta birkaç adanın tadını çıkarabilirsiniz.
San Blas Adalarına gidilecek yöntemleri kabaca şu şekilde ayırabiliriz;
- 4×4 ve kayık: Panama city’den jeeplerle Carte Limanına varıyorsunuz. Buradan da sizi kalacağınız adaya küçük kayıklarla götürüyorlar. Jeeple yolculuk 2 saat, oradan adaya kayıkla 50 dakika ile 1 saat 10 dakika arası sürede gidiliyor.
- Yatla Cartagena – San Blas arası: San Blas Adalarına Kolombiya’nın güzel şehri Cartagna’dan San Blas Adasına geliş ortalama 5 gün sürüyor.
- Uçakla: Bu seçenek biraz tuzlu ama zamanı kısıtlı olanlar için iyi bir seçenek. Uçak saatleri ve fiyatları için Air Panama’nin resmi sitesine bakmanız yeterli olacaktır. San blas’da seçeceğiniz havaalanları da şu şekilde;
Achutupo (ACU), Corazón de Jesús (CZJ), El Porvenir (PVE), Malatupo (MPP), Playón Chico (PYC) and Puerto Obaldía (PUE).
2 saat gidiş 2 saat de dönüş yolculuğu olmasına rağmen, San Blas’a çoğunlukla günübirlik gidiliyor. Çünkü, konaklama seçenekleri sınırlı. Cabanas denilen kulübelerde, kendi çadırınızda veya katamaranda, yatlarda konaklayabilirsiniz.
Adalarda Konaklama Seçenekleri
Adalarda Sular Yükseliyor
Yazımızın sonuna gelirken Küresel ısınmadan da bahsetmeden geçemeyeceğiz. Çünkü küresel ısınmadan oldukça etkilenen bölgeler arasında San Blas. Adaları’nın bir kısmında buzulların erimesiyle birlikte küçülmeler yaşanıyor. Deniz yükseldikçe adalar maviye dönüyor. Bu nedenle hem Guna halkının geleceği, hem de adadaki turizm potansiyeli tehlike altında. Hava şartlarındaki değişim ve su seviyesindeki yükselmenin farkında olan Guna halkı, zamanı geldiğinde kültürlerini muhafaza etme adına toplu olarak başka bir bölgeye göç etmeyi planlıyorlar.
.
KAYNAK: nasilgezdim.net, hürriyet.com, gzt.com
