Son günlerde gündeme gelen elektronik seçim sistemi birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Elektronik seçim sisteminin Türkiye’de uygulanabilirliği kafaları oldukça karıştırdı. Ayrıca bu sisteme ilişkin bilgiler de araştırılmaya başlandı.
Elektronik seçim, ülkelerde yapılan seçimlerde vatandaşların oy kullanma işlemini elektronik aygıtlar yoluyla gerçekleştirdiği bir sistemdir. 1964’ten beri (ilk ABD’de delikli kartlar ile) kullanılan Elektronik seçim sisteminde oylama şunlarla yapılmaktadır:
Delikli Kartlar
Optik Oy Pusulası
İnternet telefonu
Kiosk (Avrupa’da gazete benzeri ürünlerin satıldığı büfe)
Mobil cihazlar
Bu sistemde, seçmen, kağıttaki oy pusulası yerine, e-seçim sistemindeki pusulalar ile aynı işlemi yapabilecek şekilde tasarlanmıştır.
ELEKTRONİK SEÇİMİN AMACI
Elektronik seçimdeki asıl amaç, hızlı sonuç almak ve maliyeti düşürmektir. Bu sistem, oyların değiştirilmesini ya da hileli oy kullanılmasının da önüne geçebilen bir uygulamadır.
ELEKTRONİK OYLAMA SİSTEMİ
Elektronik oylama sisteminde, çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. En çok kullanılanları ise şunlardır:
Doğrudan Kayıt Sistemi (E-seçimlerde en çok kullanılan yöntemdir. Ara yüzleri ATM gibidir. Oy kullandıktan sonra seçmen anlık bilgi vermekte ve anında sayma işlemini gerçekleştirmektedir.)
İşaret Tanıyıcı (Optik) Sistem (Bu sistemde ise, seçmen oyunu kullandıktan sonra kutuya koymaktadır. Ardından sistem pusulayı kabul ettiğinde yasal süreç başlamış olur.)
Delikli Kart Sistemi ( Bu sistemde, kartlar vardır ve seçmen kendi kartını, seçimleri doğrultusunda delerek oylarını kullanır.)
İnternet Üzerinden Oylama ( İnternet üzerinden olan oylamada ise, semen çevrimiçi olarak oy kullanmaktadır. Belli parametreler ile çalışan bu sistem tarafından belirtilen ara yüze giren seçmenin kimlik denetimi yapılmaktadır.)
NE GİBİ AVANTAJLAR SAĞLAR?
Geçersiz oy riskini ortadan kaldırır.
En hızlı sonuç alınır.
Seçim hileleri en aza iner.
Engelli seçmen daha rahat oy kullanır.
Kimsenin itiraz edemeyeceği bir sistemdir.
DEZAVANTAJARI NELER?
Yazılımsal sorunlar
Hacklenme tehlikesi
Siber saldırı
Hatalı sonuç riski
Makinelerde arıza riski
Gizlilik sorunu
ELEKTRONİK SEÇİM HANGİ ÜLKELERDE YAPILIYOR?
İsviçre
ABD
Fransa
Estonya
Brezilya
Kanada
Hindistan
ELEKTRONİK SEÇİM TÜRKİYE’DE UYGULANACAK MI?
YSK Başkanı Ahmet Yener, parlamentodaki siyasi parti temsilcileri ile gerekli konuşmaların yapılacağı, eğer yasal düzenleme yapılabilirse elektronik seçim sistemine geçiş yapılacağını söyledi.
Ahmet Yener, elektronik seçim sistemi için 2028’i işaret etti.
